sıvı penetrant muayenesi, tahtibatsız muayene,PT,NDT
SIVI PENETRANT MUAYENESİ (PT)
Tahribatsız muayene (NDT) metotlarının en eskilerindendir. Bu gün de endüstride yaygın bir şekilde kullanılan bir tahribatsız muayene (NDT) metodudur. Sıvı Penetrant ya da sıvı girinim olarak adlandırılan bu yöntem yüzeye açık olan hatalarının tespit edilmesi için kullanılan bir Tahribatsız Muayene(NDT) yöntemidir. Oldukça portatif bir NDT yöntemidir. Metalik olmayan malzemelerdeki kusurlar tespit edilebilir.
Sıvı Penetrant yönteminde önemli olan nokta kusurun muayene yapılacak yüzeye açık olması gerekmektedir ve bundan ötürü yüzey altında kalmış veya yüzeye kapalı durumdaki hatalar bu yöntem ile tespit edilememektedir.
Yüzeye uygulanan penetrant sıvısının ardından uygulanan geliştirici (developer), penetrant sıvıyı tekrar yüzeye çeker ve kusur belirtileri gözlenir. Bu belirtiler çatlak türü(çizgisel) ya da gözenek türü ( yuvarlak) olabilmektedirler. Bu yöntem döküm, dövme ve kaynak dahil olmak üzere çeşitli ürün formlarını incelemek için kullanılır.
Sıvı Penetrant Muayenesinde :
*Renklenmesine göre: Floresan ve floresan olmayan olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
* Yıkanma şekline göre: Su ile yıkanabilen, sonradan su ile yıkanabilen ve solventle yıkanabilen olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
Renkli Penetrant Sıvı
İnsan gözü tarafından algılanamayan ince yüzey süreksizliklerini tespit etmek için tasarlanmıştır.
Tercihen mıknatıslanmaz malzemelerde kullanılır, ancak manyetize edilebilir malzemeler de kullanılabilir.
Metodun başarılı bir şekilde uygulanması için gerekli ön şart, kusurların malzeme yüzeyine açık olmasıdır. Test yüzeylerinin değerlendirilmesi, iş parçası yüzeyinde 500 lx'ın üzerinde gün ışığı veya yapay ışık altında yapılır.
Flöresan Penetrant Sıvı
İnsan gözü tarafından görülemeyen en ince yüzey kusurlarını bulmak için kullanılır.
Tercihen mıknatıslan malzemelerde kullanılır, ancak manyetize edilebilir malzemeler de kullanılabilir.
Yöntemin başarılı bir şekilde uygulanması için gerekli önkoşul, kusurların iş parçası yüzeyine açık olmasıdır.
Test alanı iş parçası üzerinde > 10W / m² olan UV ışınları altında değerlendirilir. Test aracının flüoresan renk pigmentleri aracılığı ile süreksizlik tespit yeteneğini geliştirir ve göz için bir kontrast arttırıcı ortam elde edilir.
Sıvı Penetrant Muayene (PT) yöntemi uygulama aşamaları;
1.) Ön temizlik: Malzeme yüzeyindeki yabancı maddeleri; yağı, kiri, pası temizlemek için yapılır.
2.) Penetrant tatbiki: Penetrant sıvısı yüzeye püskürtülür, çatlağı doldurur.
3.) 2. temizlik: Malzeme yüzeyindeki kırmızı sıvının (penetrant) temizleme işlemidir.
4.) Developer tatbiki: Su, çözücü ya da püskürtme ile tatbik edilebilir. Çatlaktan sıvıyı emip dışarı çıkarır.
5.) İnceleme: Floresan sıvı kullanılıp kullanılmadığına göre gözle ya da siyah ışık altında muayene edilir.
Kullanılan EN ve ISO Standardları
EN ISO 3452-1 -Bölüm 1: Genel kurallar
EN ISO 3452-2 - Bölüm 2: Penetrant malzemelerinin muayenesi
EN ISO 3452-3 Bölüm 3: Referans muayene blokları
EN ISO 3452-4 Bölüm 4: Cihazlar
EN ISO 3059 - Tahribatsız muayene- Penetrant ve Manyetik parçacık muayeneleri-İnceleme şartları
EN ISO 23277 - Kaynakların penetrant muayenesi-Kabul seviyeleri
EN 1371-1 - Dökümler- -Bölüm 1: Kum, basınçsız ve düşük basınçlı kalıp dökümler
EN 1371-2 – Dökümler -Bölüm 2: Hassas dökümler
EN 10228-2 - Çelik dövmelerin tahribatsız muayenesi-Bölüm 2: Penetrant muayenesi
TS EN ISO 10893-4- Çelik boruların tahribatsız muayenesi- Bölüm 11: Dikişsiz ve kaynaklı çelik boruların yüzey kusurları için sıvı penetrantla muayenesi
Diğer Standartlar
• ASME Sec. I • ASME Sec. V
• ASME Sec. VIII • ASME B31.1
• ASME B31.3 • ASME B31.8
• API 5L • API 1104
• AD Merkblatt HP 5/3 • AWS D1.1